Bevindingen pilot

Een groot deel van de klanten leefstijlspreekuur is kwetsbaar door problemen op verschillende terreinen. Denk aan mantelzorg, werkproblemen, scheiding, relatieproblemen, fysieke klachten, slecht slapen, geldproblemen.

De start van het gesprek is vaak een enkelvoudige vraag van de klant. Net als de vraag van de verwijzer.  ‘Mw. wil afvallen’, ‘Hr. is eenzaam’, ‘Mw. heeft veel stress’. In de loop van het gesprek komen meespelende, achterliggende thema’s ter sprake.  Soms pas in een tweede gesprek.

Het spinnenwebmodel van positieve gezondheid helpt soms om sneller het totaalplaatje op tafel te krijgen. Door de verschillende onderdelen te benoemen en verbindingen ertussen te leggen zie je dat mensen eerder gemotiveerd raken op verschillende vlakken stappen te zetten.

Financiële problemen spelen een grote rol bij keuzes die mensen maken. Zeker als het gaat om leefstijl. Dit is in zeker de helft van de consulten onderwerp van gesprek. Het laatste jaar zijn financiën nog meer onderwerp van gesprek. Het bepaalt of mensen naar beweegaanbod, een diëtiste gaan. Alternatieven die geen geld kosten zijn soms lastig te vinden.

De motivatie is heel divers. Er is een grote variatie in motivatie om leefstijl aan te pakken. Een gedeelte van de patiënten vindt het advies van de huisarts leidend. Zij ‘doet wat de dokter/praktijkondersteuner’ zegt. De kracht van de ‘witte jas’. Vorm van externe motivatie.  Er is ook een groep die zich wel laat sturen, maar zijn eigen gedachtes daarbij heeft. Zij zijn intrinsiek minder gemotiveerd of hebben andere invalshoeken. En er is een groep zeer gemotiveerd met een grote wens om leefstijl te verbeteren.

De motivatie om naar het leefstijlspreekuur te komen is bijna nooit ‘gezondheid’. Mensen noemen veel vaker aspecten als:

• minder pillen willen slikken (bij cholesterol, hoge bloeddruk, diabetes),
• meer met mijn kinderen kunnen spelen/doen (bij overgewicht),
• een beter voorbeeld zijn voor mijn kinderen (stoppen met roken, overgewicht),
• eindelijk weer blij zijn (bij stress, eenzaamheid en psychische klachten),
• minder moe zijn (bij iedereen),
• weer die kleren aan kunnen die nu niet meer passen,
• weer kunnen werken,
• een gewoon sociaal leven hebben.

​​​​​​​Het systeem rond een patiënt.

Leefstijl is iets individueels, maar zeker ook iets van het systeem rondom een persoon. Ook is het vaak iets intergenerationeels. Het gezin, de partner, de kinderen, de ouders: leefstijlaspecten, kijk op leefstijl, kennis over leefstijl is vaak een gedeeld iets, dezelfde eet/drink/beweeg patronen. Daarom is het ook lastig om veranderingen aan te brengen. Maar aan de andere kant heeft het ook enorme potentie om patronen te doorbreken. En heel het systeem rond een persoon gezonder te maken. Het helpt om een deel van het systeem rond een patiënt uit te nodigen bij de leefstijlgesprekken.

Wat opvalt is dat alle mensen bij afvallen/leefstijl/gezondheid wel denken aan voeding. En bewegen maar de invloed van stress en slapen vaak niet koppelen aan de klachten. Dat slecht slapen bijdraagt aan overgewicht is voor velen een eyeopener. En dus ook een extra mogelijkheid van aanpak.

Een ander opvallend aspect is dat alcoholgebruik/middelengebruik vaak pas aan het eind van een gesprek boven tafel komt. En ook het meest moeilijke aspect om aan te pakken is. Hier ligt vaak de minste energie op om aan te pakken. Roken is beter te bespreken en ligt ook meer ‘open op tafel’.

• Aantal nieuwe mensen gezien: +/- 80 per jaar
• Ongeveer 50% van de mensen zie ik 2x of vaker. Slechts enkelen 3x of vaker.
• Mannen/vrouwen: 40-60
• Leeftijdscategorieën: 0-20 > 5% | 21-40 > 15% | 40-49 > 20% | 50-64 > 30% | 65+ > 30%
• Spinnenweb positieve gezondheid: 1 op de 10 mensen afgenomen
• Welke hulpvragen: Met stip op 1: afvallen, vaak in combinatie met hoge RR, ‘tegen de suiker aanzitten’, hoog cholesterol. Verder ook wel isolement/dag invulling/eenzaamheid (m.n. 65+). Verder stress, onbestemde klachten, slecht slapen, piekeren. Of heel concreet welke GLI.

Hoeveel mensen hebben het advies opgevolgd?

75 tot 80 % van de mensen heeft de eerste stappen, de adviezen opgevolgd. Zij hebben zich daadwerkelijk aangemeld voor een GLI. Zijn naar de diëtiste zijn gegaan. Hebben het slaapboekje doorgenomen etc. Of ze dit zijn blijven doen na 2 à 3 maanden of op langere termijn is minder zichtbaar. Dit komt omdat nabellen na 3 à 4 maanden te arbeidsintensief is voor het spreekuur zoals het nu is opgezet. Spreekuur is opgezet als sluisfunctie richting bestaand aanbod. En niet als coachend spreekuur waarin mensen langere tijd begeleid en gecoacht kunnen worden.

Wat zijn de redenen van de mensen die niet zijn gaan doen wat ze zich hadden voorgenomen, de overige 20 tot 25%? Redenen zijn: vertrek naar het buitenland; ziekte waardoor aanpak leefstijl even mindere prioriteit krijgt; terugval in verslaving/middelengebruik; uitstelgedrag: ‘ik moet er eerst nog eens goed over nadenken’, ‘te druk hebben’; telefoon herhaaldelijk niet opnemen en dus geen contact meer krijgen.

Nee, er zijn huisartsen die heel vaak verwijzen en huisartsen die nooit verwijzen. Idem voor POH’s. POH (somatiek) verwijzen veel na check up/APK i.v.m. hoog cholesterol, overgewicht, ‘tegen de suiker aanzitten’. POH GGZ verwijzen breed: slaappatronen, dagstructuur/dag invulling, eenzaamheid, bewegen, stresshantering etc.

Huisartsen verwijzen in eerste instantie veel patiënten met overgewicht; nu het spreekuur langer draait ook meer brede vragen rond zingeving, mentale problemen, complexe achtergrond (taal/financiën etc.)

• Gecombineerde Leefstijl Interventie (Beweegkuur; COOL; etc.)
• Diëtiste
• BuurtBeweegCoach
• Preventie Iriszorg
• Personal trainer
• Beweegtraject fysiotherapie
• Meer bewegen/fietsen/ommetjesapp
• NDC (Nederlandse Diabetes Challenge)
• Stoppen met roken coach
• WOR (Welzijn Op Recept)
• Welzijnsorganisatie
• Binaural beats/meditatie
• Verwijzingen instanties algemeen; uitleg
• Toekomst coaching
• Slaapboek
• Informatie/links stress piekeren
• Voedingsinformatie gericht op laaggeletterdheid
• Migranten hulpverlening (taal/mentaal)
• Financiële instanties/ volwassenfonds