Relaties, Seksualiteit en Diversiteit
Alle leerlingen krijgen gedurende hun leven te maken met relaties en seksualiteit, ook op school. Relationele en seksuele vorming is daarmee een gedeelde verantwoordelijkheid van ouders, verzorgers en school. Op school lesgeven over dit thema vergroot de kennis van leerlingen, bijvoorbeeld over hun eigen lichaam. Ze worden zich ook bewuster van verschillen in normen en waarden, leren zelf verantwoorde keuzes maken en respectvol met elkaar omgaan. Seksuele vorming op school draagt daarom bij aan een positieve en gezonde seksuele ontwikkeling van leerlingen, en het voorkomt schooluitval.
Cijfers
De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023/2024 geeft informatie over gezondheid, leefstijl en welbevinden van de middelbare scholieren. Zie hier de belangrijkste resultaten over ‘Seksuele ervaring en Diversiteit’ voor de regio Gelderland-Zuid.
Bijna de helft van de 4e klassers heeft wel eens met iemand gezoend en 15% van de 4e klassers heeft wel eens seks gehad. In klas 2 heeft 2% wel eens seks gehad. Leerlingen van het vmbo hebben vaker al wel eens gezoend of seks gehad dan leerlingen op havo of vwo. Van degene die wel eens seks hebben gehad heeft 44% altijd een condoom gebruikt.
De meeste jongeren hebben niet te maken gehad met ongewenste seksuele ervaringen (ongewenst intiem aangeraakt, op de mond gezoend of seks gehad). Maar bij 5% van de jongeren is dit wel het geval, waarbij dit bij meiden duidelijk vaker is dan bij jongens. Seksuele intimidatie komt vaker voor, 17% van de jongeren heeft hier wel eens mee te maken gehad. Voor meiden gaat het om 31% en voor jongens om 4%.
Het aandeel jongeren dat het normaal vindt als twee meiden of twee jongens op elkaar verliefd zijn, is na jarenlange stijging in 2023 gedaald. Waar in 2019 nog 71% van de jongeren dit normaal vindt, is dat in 2023 gedaald naar 46%. Ook het percentage jongeren dat aangeeft het verkeerd te vinden is sterk toegenomen van 6% in 2019 naar 20% in 2023. Vooral jongeren op het vmbo staan negatiever tegenover homoseksualiteit dan jongeren op het havo of vwo. Ook is de acceptatie duidelijk lager onder jongens dan onder meiden. Volgens 39% van de jongeren kan een lhbtiqa+ persoon helemaal zichzelf zijn op school. Dit is hoger op havo en vwo dan op vmbo.
Ons aanbod voor dit thema
GGD Gelderland-Zuid biedt lokale en regionale programma’s en activiteiten aan voor scholen. Scholen kunnen bijvoorbeeld kosteloos gebruik maken een training of bijeenkomst verzorgd door het Expertiseteam Relaties, Seksualiteit en Diversiteit.
In deze training worden docenten voorbereid op het geven van lessen over relaties, seksualiteit en diversiteit. Voorafgaand aan de training volgen de deelnemers onderdelen uit de e-learning Gezonde Relaties & Seksualiteit op de middelbare school. In de training komen relationele en seksuele vorming bij jongeren en seksuele diversiteit aan bod. Ook zal het gaan over omgaan met lastige situaties. Waar zie je tegenop, en wat spreek je met elkaar af? De training kan ook dienen als voorbereiding voor het starten met een lesmethode.
Training aanvragen? Stuur dan een mail naar expertiseteamRSD@ggdgelderlandzuid.nl of neem contact op met de gezondheidsmakelaar.
Deze training is een verdieping op de basis teamtraining. Het Vlaggensysteem is een methodiek om seksueel gedrag van kinderen en jongeren te duiden. Deelnemers leren in deze training hoe zij seksueel grensoverschrijdend gedrag kunnen herkennen, bespreken en aanpakken. Er wordt vooral veel geoefend met het toepassen van de methodiek. Deze training kan eventueel worden ingezet na een situatie (op school) met seksueel grensoverschrijdend gedrag. De training wordt verzorgd door een gecertificeerde trainer.
Training aanvragen? Stuur dan een mail naar expertiseteamRSD@ggdgelderlandzuid.nl of neem contact op met de gezondheidsmakelaar.
‘Op school kun je jezelf zijn en houden van wie je wilt’ is de focus van SchoolsOUT. Dit is een samenwerkingsverband in de twee gemeenten Nijmegen en Beuningen van de kinderopvang, basisscholen, voortgezet onderwijsscholen, mbo’s, de gemeente, de GGD en regenboogpartners. SchoolsOUT biedt scholen ondersteuning op maat om vorm en inhoud te geven aan seksuele en genderdiversiteit.
Wil je hier op jouw school mee aan de slag? Neem dan contact op via schoolsout@ggdgelderlandzuid.nl.
Ouders en verzorgers hebben de eerste en belangrijkste rol in de seksuele opvoeding van hun kind. Voor ouders van leerlingen kan de GGD een workshop verzorgen over relationele en seksuele opvoeding. De workshop wordt op maat aangeboden en door de GGD samen met de school verzorgd.
Workshop aanvragen? Stuur dan een mail naar expertiseteamRSD@ggdgelderlandzuid.nl of neem contact op met de gezondheidsmakelaar.
Girls’ Talk is een groepsprogramma van 8 bijeenkomsten over seksualiteit, relaties en weerbaarheid voor meiden 14-18 jaar (vmbo- en mbo-niveau). Het doel van Girls’ Talk is meiden relationeel en seksueel weerbaar te maken. Het stelt ze in staat om zelfstandig een onbedoelde zwangerschap te voorkomen. En verkleint het risico op het meemaken van seksueel grensoverschrijdend gedrag, ook online.
Deze training wordt een aantal keer per jaar gegeven, afwisselend in Nijmegen en Tiel. Dit gebeurt vanuit het Kennisnetwerk In Sekswerk en Seksualiteit (KISS). Er kunnen geen groepen worden aangemeld, alleen individuen. Deze training is daarom niet geschikt voor schoolklassen.
Wil je meer informatie over Girls’ Talk? Bijvoorbeeld weten wanneer de volgende training start of een aanmeldformulier ontvangen? Stuur dan een mail naar kiss@ggdgelderlandzuid.nl.
Materialen en methodes
Op www.gezondeschool.nl vind je alle materialen en methodes waarvan door professionals is vastgesteld dat ze voldoen aan landelijke kwaliteitscriteria. Hieronder vind je enkele veelgebruikte materialen methodes:
Lang Leve de Liefde is een lesmethode over liefde, relaties, veilig vrijen en seksualiteit. Leerlingen worden ondersteunt in een prettige, veilige en gewenste seksuele ontwikkeling. Hiermee werkt u aan de kennis maar ook aan de houding en vaardigheden van de leerlingen ten aanzien van relaties en seksualiteit. Lang Leve de Liefde is er ook voor het VSO.
Be-Loved is een leerlijn seksuele vorming voor christelijk onderwijs. De lesmethode bestaat uit vier modules, geschikt voor vier leerjaren. Leerlingen worden zich bewuster van hun eigen wensen, grenzen en de invloed van groepsdruk en media op hun (seksuele) gedrag.
Living Loving is een doorlopende leerlijn die bestaat uit vier modules die elk in een ander leerjaar gegeven worden. De leerlijn is instap-klaar, direct toepasbaar en kent een positieve en leeftijdsadequate benadering. Leerlingen verwerven kennis, communicatieve vaardigheden en een open houding.
Je Lijf, je Lief! is een lesprogramma met als doel relationeel en seksueel gezond gedrag te bevorderen bij leerlingen in het praktijkonderwijs. Doel is hen te ondersteunen in het beter herkennen en respecteren van de eigen wensen en grenzen en die van anderen op het gebied van relaties en seks.
De Week van de Liefde is een nationale themaweek waarin scholen aandacht besteden aan het thema relaties en seksualiteit. Deze week vindt altijd plaats rondom Valentijnsdag, ieder jaar met een ander thema. Door het hele land worden dan lessen gegeven, vaak aangevuld met leuke activiteiten. Bijvoorbeeld in samenwerking met de GGD of het jongerenwerk. Als je je online aanmeldt voor de Week van de Liefde krijg je gratis promotiemateriaal en handige tips opgestuurd.
Ondersteuning van de GGD aanvragen? Stuur dan een mail naar expertiseteamRSD@ggdgelderlandzuid.nl of neem contact op met de gezondheidsmakelaar.
Op www.seksuelevorming.nl staan tips en tools voor onderwijsprofessionals om seksualiteit in de klas bespreekbaar te maken. Je vindt er ook een actueel overzicht met lesmateriaal. Hierin staan lesmethodes, maar ook aanvullend aanbod zoals theatervoorstellingen, spellen en gastlessen.