Jongeren groeien op in een digitale tijd waarin smartphones, tablets en andere sociale media niet meer weg te denken zijn. GGD Gelderland-Zuid richt zich op de gezondheidsaspecten van mediawijsheid. Denk hierbij aan de invloed op de ogen, nachtrust, concentratievermogen, ergonomische houding, cyberpesten, sexting, social media- en gameverslaving. Samen met scholen en onze samenwerkingspartners helpen we kinderen digitaal weerbaar en mediawijs op te groeien.
Cijfers
De Gezondheidsmonitor Jeugd 2023/2024 geeft informatie over gezondheid, leefstijl en welbevinden van middelbare scholieren. Zie hier de belangrijkste resultaten over ‘Mediawijsheid’ voor de regio Gelderland-Zuid.
39% van de jongens gamet (bijna) dagelijks en 5% van de jongens loopt risico op problematisch gamen. Onder meiden gamet 10% (bijna) dagelijks en slechts 1% loopt risico op problematisch gamen.
Van de jongeren heeft 12% in het afgelopen jaar wel eens online gegokt. Bij 3% van de jongeren werd er soms of altijd voor geld gespeeld en 9% zonder geld. Jongens gokken vaker dan meiden. Leerlingen van het vmbo basis/kader doen dit vaker dan leerlingen op het vwo.
Van 2% van de leerlingen is er ooit een naaktfoto of seksfilmpje waar de jongere zelf opstaat tegen eigen zin in verspreid. Het doorsturen wordt meer door jongens gedaan: 6% van de jongens heeft de voorgaande 6 maanden wel eens een filmpje van een ander doorgestuurd. Bij de meiden heeft 3% een filmpje doorgestuurd. Ook gebeurt dit vaker op het vmbo basis/kader en minder op het vwo.
Ons aanbod voor dit thema
Wil je op school aan de slag met het thema mediawijsheid en heb je ondersteuning nodig? Neem contact op met de Gezondheidsmakelaar School en Jeugd in jouw gemeente. De Gezonde School-aanpak zorgt voor een blijvend resultaat. Graag werken we samen aan de hand van de vier pijlers: educatie, schoolomgeving, signalering en beleid.
Materialen en methodes
Op www.gezondeschool.nl vind je alle materialen en methodes waarvan door professionals is vastgesteld dat ze voldoen aan landelijke kwaliteitscriteria. Hieronder vind je enkele veelgebruikte materialen methodes:
Het Nationaal Mediapaspoort is een gratis leerlijn met een e-learning en maandelijks een actuele les! Bekijk de toolkit van Nationaal mediapaspoort..
De Toolbox Mediaopvoeding van het Nederlands Jeugdinstituut voorziet onderwijsprofessionals, in uitgebreide informatie over mediagebruik geeft praktische tips. Download de Toolbox Mediaopvoeding.
Doe als school mee aan de Week van de Mediawijsheid. Deze week is een jaarlijkse bewustwordingscampagne over het kritisch en actief omgaan met media, georganiseerd door Netwerk Mediawijsheid. Elk jaar is er een ander thema, lessen en tips die daarbij aansluiten.
Doe als school mee aan de Week van de Mediawijsheid. Deze week is een jaarlijkse bewustwordingscampagne over het kritisch en actief omgaan met media, georganiseerd door Netwerk Mediawijsheid. Elk jaar is er een ander thema, lessen en tips die daarbij aansluiten.
Leerlingen kunnen doorlopend testen of ze digitaal in balans zijn via een zelftest op digitalebalans.nl.
De MediaDiamant helpt professionals om ouders en opvoeders te ondersteunen bij het begeleiden van kinderen en jongeren in hun media- en schermgebruik. Via de webshop van Mediawijsheid.nl kun je MediaDiamant materialen bestellen of downloaden.
Mediagesprek.nl is een laagdrempelige variant van de MediaDiamant voor mensen die op het gebied van taal een zetje kunnen gebruiken. Alle informatie op Mediagesprek.nl is in eenvoudig Nederlands geschreven en is ook beschikbaar in Engels, Frans, Turks en Arabisch. De tekst kan ook worden voorgelezen. Moet deze dan niet bij media-diamant staan?
Op de website van SLO.nl vind je voorbeeldmaterialen over digitale geletterdheid.
www.hoezomediawijs.nl biedt basiskennis aan kinderen vanaf 10 jaar d.m.v. betrouwbare informatie, educatieve filmpjes en doe-opdrachten.
De InternetHelden VO is een gratis lespakket voor de onderbouw voortgezet onderwijs. Het bevat korte lessen over mediawijsheid verdeeld over zes thema’s. O.a. over privacy, online oplichting, gezond mediagebruik en nep of echt.
Het Oogfonds heeft speciale raamstickers ontwikkeld om iedereen op school te herinneren aan de 20-20-2-regel. Je vindt de raamstickers op Ncj.nl.
Voorlichting en trainingen
De jongerenwerker in jouw gemeente en IrisZorg zijn bereid om mee te denken over een passende aanpak op mediawijsheid. IrisZorg heeft aanbod voor jongeren en ouders, zoals trainingen en bijeenkomsten over sociale media.
Bureau Jeugd en Media verzorgt maatwerk-gastlessen. Daarnaast leiden zij sessies met directies over de invoering van Digitale geletterdheid in het curriculum.
Bij de educatieve Escaperoom Shame-Sexting ’Het stopt bij jou!’ interventie leren jongeren welke impact het eigen gedrag heeft op het voorkomen van Shame-Sexting en oefenen zij, door het spelen van de escaperoom, hoe ze adequaat kunnen handelen.
PlayBack (interactief & educatief theater) begeleidt ouders in het voeren van een open gesprek met hun kind, dat leidt tot zelfinzicht en begrip voor anderen. PlayBack biedt jongerenvoorstellingen, ouderavonden en docententrainingen aan.
Bureau Halt geeft lessen over sociale media en online veiligheid op PO- en VO-scholen.
Sociaal Media Wijs geeft voorlichting over mediawijsheid, digitaal burgerschap en digitale vaardigheden op school.
Wil je nog meer betekenen op het gebied van mediawijsheid of digitale geletterdheid op school? Meld je dan aan voor de opleiding tot MediaCoach. De regionale/ lokale bibliotheek heeft vaak een lees- en mediacoach, waar scholen mee kunnen samenwerken.
Meer tips over mediaopvoeding
- Netwerkmediawijsheid.nl is het kennis- en actieplatform voor burgers en professionals. Het platform biedt tools, campagnes en verbinding om iedereen, jong en oud, mediawijs te maken.
- Op Kennisnet.nl vind je informatie over mediawijsheid en digitale geletterdheid in het onderwijs.
- Op Gameninfo.nl vind je informatie over gamen, gezondheid en gameverslaving.
- Op Vraaghetdepolitie.nl vind je informatie voor leerlingen.
- Op Opvoeden.nl vind je informatie voor ouders en verzorgers.
- Op Ouders.nl vind je informatie rond mediaopvoeding.
- Iets vervelends gebeurd op internet? Meldknop.nl.
- Zet Moti4 in bij problematisch gamegedrag. Moti-4 wordt uitgevoerd door een medewerker verslavingspreventie, met als doel: het gamegedrag terugdringen. Het is ook inzetbaar bij leerlingen die al kampen met gameverslaving.
- Tips voor het omgaan met incidenten vind je bij Stichting School & Veiligheid en in het Stappenplan Sexting.
- Hoeveel schermtijd per dag is gezond? Hoe ga je hierover in gesprek met leerlingen? Je hoort het in ‘Gezonde School, de podcast‘.
- Op isdatechtzo.nl vind je handige tips om te herkennen of een bericht betrouwbaar is of nep. Zo leer je kritisch omgaan met informatie en voorkom je dat je misleid wordt. Download hier de checks met uitleg hoe je om moet gaan met nep nieuws.
Sociale media zijn voor jongeren een onmisbaar onderdeel van hun leven. Soms gaat het ten koste van normaal sociaal contact, huiswerk of slaap. Dit noemen we problematisch social media gebruik. We zien in 2023 een stijging in het percentage jongeren dat hier een risico op heeft. In 2019 ging het om 7% en in 2023 om 12%. Meiden hebben hier een groter risico op dan jongens. Daarnaast zien we dat jongeren op het vmbo een groter risico hebben dan leeftijdsgenoten op havo of vwo.