Roken en Alcohol

Roken is in Nederland de leefstijlfactor die de meeste ziekte en sterfte veroorzaakt. Ook kinderen die (mee)roken kunnen klachten en gezondheidsschade oplopen. Alcohol op jonge leeftijd kan nadelige gevolgen hebben voor de ontwikkeling van de hersenen. En voor de prestaties op school. Uit onderzoek blijkt bovendien dat alcoholgebruik op jonge leeftijd, de kans vergroot dat dit ook op oudere leeftijd gebeurt.

Het aantal jeugdige drinkers en rokers is na jarenlange daling in de afgelopen jaren niet verder gedaald en lijkt zelfs weer iets te stijgen. Rook- en alcoholpreventie blijft daarom belangrijk.. Ook basisscholen spelen hierin een rol. Een rook- en alcoholvrij schoolterrein beschermt kinderen tegen tabaksrook. En tegen het ‘normaal’ vinden van middelengebruik. De Gezonde Schoolaanpak helpt scholen hierbij.

Cijfers

In 2021 voerde GGD Gelderland-Zuid de Kindermonitor uit. Ouders met een kind op de basisschool beantwoordden vragen over hun kind, over gezondheid, welbevinden, leefstijl en opvoeding. De belangrijkste resultaten van kinderen van 4-12 jaar rond het thema ‘Roken en Alcohol’ lees je hieronder.

Drinken onder de 18:
van 6 op de 10 ouders mag het kind onder de 18 een slokje alcohol drinken. Een heel glas alcohol drinken onder de 18 vindt eenderde van de ouders goed. Dit percentage is na jaren van dalen, voor het eerst weer iets gestegen.
Alcoholgebruik ouders:
1 op de 3 ouders drinkt geen alcohol. Bewust geen of minder alcohol in bijzijn kind? Ja, zegt 1 op de 3 ouders.
Rookvrij opgroeien:
gemiddeld rookt 2% van alle kinderen thuis passief mee. In 2009 was dit nog 14%, in 2013 8% en in 2017 was het 4%. Kinderen van ouders met maximaal MBO-2 niveau hebben vaker met passief roken te maken (6%) vergeleken met kinderen waarvan beide ouders minimaal HBO-geschoold zijn (1%).

Materialen en methodes

De meeste kinderen in het basisonderwijs hebben een negatieve houding ten aanzien van alcohol en roken. Daarom is voorlichting aan alle kinderen in het basisonderwijs niet nodig. Soms kan voorlichting namelijk ook averechts werken. Wil je toch iets doen om leerlingen weerbaarder te maken tegen (toekomstige) verleidingen van roken en alcohol? Besteedt dan aandacht aan het versterken van sociaal-emotionele vaardigheden van leerlingen door te werken aan hun welbevinden.

Soms kan er reden zijn om wel aandacht te besteden aan vapen, roken of andere genotmiddelen, bijvoorbeeld als er bij een individuele leerling (thuis) iets speelt. Neem dan advies van de gezondheidsmakelaar School en Jeugd.

Bekijk ook het stappenplan voor beleid rondom roken en alcohol in het primair onderwijs.?

Sinds 1 augustus 2020 is een rookvrij schoolterrein wettelijk verplicht. Dit geldt voor iedereen: personeel, ouders, bezoekers en leveranciers, zonder uitzonderingen. De school is verplicht om het rookverbod aan te duiden bij alle ingangen van het terrein, bijvoorbeeld door middel van een rookvrij stoeptegel of bord. Als iemand wel op het schoolterrein rookt is de school verplicht om die persoon daarop aan te spreken. Het rookverbod moet dus actief gehandhaafd worden. De NVWA controleert of onderwijsinstellingen het rookverbod op hun terreinen naleven.

Kijk op www.rookvrijschoolterrein.nl voor tips over het handhaven van een rookvrij terrein en het aanspreken van ouders die blijven roken naast het hek in het zicht van de leerlingen.

Bij de opvoeding op het gebied van roken, alcohol, drugs en gamen, spelen ouders een grote rol. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat deze rol groter is dan ouders zelf vaak denken. Het is dus belangrijk om de ouders informatie en opvoedtips te geven op ouderavonden en via de schoolgids, de website en folders.

Ook kan een school bijvoorbeeld een ouderavond organiseren, waarbij de aankomende puberteit centraal staat. Ouders leren dan wat hen te wachten staat en kunnen vast het gesprek aangaan met hun kind, bijvoorbeeld over het gebruik van alcohol of over gamen.

Neem contact op met Iriszorg om te kijken wat een passend aanbod is voor jouw school.

De campagne ‘Nee tegen vapen’ van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS wil ouders van jongeren tussen 12 en 16 jaar informeren over de schadelijkheid van vapen. Ouders moeten op tijd met hun kinderen praten en samen nee zeggen tegen vapen. De campagne is online te zien en te horen op radio. Op de campagnewebsite helder opvoeden vinden ouders tips en informatie over hoe zij het gesprek kunnen voeren met hun kind.