Trots op jongerenwerk op het Voortgezet Onderwijs!

Wie zijn jullie?

“Ik ben Nathalie Dalloesingh en ik werk als jongerenwerker en welzijnscoach bij Bindkracht10. En ik ben Tobias van Keulen, ook jongerenwerker en welzijnscoach bij Bindkracht 10. Ik werk ook in het Jongerenlab en draai een project voor jongeren die financiële ondersteuning nodig hebben.”

Wat is Jongerenwerk op het Voortgezet Onderwijs?

“Laagdrempelig aanwezig zijn voor leerlingen. Leerlingen kunnen delen wat hen bezighoudt en waar ze niet mee bij een docent of thuis terecht kunnen. Of willen.

Jongerenwerkers zetten zich in om de sociale basis van jongeren te vergroten. Zij doen dat ontwikkelingsgericht en in goede samenwerking met anderen binnen de omgeving van jongeren, zoals school, ouders en zorg. Zij werken vanuit de leefwereld van jongeren en beogen leerlingen perspectief te bieden wanneer zij thuis of op school en werk vastlopen, ze voorkomen dat kinderen afglijden en houden hen aan boord.

We sluiten aan bij de behoefte van de school. De betreffende school geeft aan welke thema’s en insteek zij belangrijk vinden voor de jongerenwerkers. Het kan bijvoorbeeld groepswerk zijn, het kan ook gaan om met name 1 op 1 gesprekken. Een school kan vragen om contact te leggen tijdens de pauzes, naschools aanbod te verzorgen of ondersteunend te zijn aan de pedagogisch medewerker.

Elke keer als ik geweest ben, spreek ik kort de zorgcoördinator. Regelmatig evalueren we, zodat van waarde kunnen blijven voor jongeren en school. In afstemming met de leerling kan informatie gedeeld worden met school. Daar waar meldplicht geldt, wordt natuurlijk het nodige gedeeld met school.

Leerlingen kunnen natuurlijk ook terecht bij docenten, de mentor, de schoolmaatschappelijk werk of schoolpsycholoog. Jongeren zien de Jongerenwerkers soms als iemand van buiten school. En dat vinden ze prettig.”

Hoe is het ontstaan in Nijmegen?

“Het contact door Jongerenwerkers met scholen Voortgezet Onderwijs is er altijd geweest. In Coronatijd kwam er mee aandacht voor mentale gezondheid. Vanuit de extra middelen die toen vrijkwamen is in Nijmegen op een aantal scholen gestart met Jongerenwerk. Inmiddels loopt het nu 3 jaar in Nijmegen en zijn er 18 V(S)O scholen waar een jongerenwerker aan verbonden is.”

Waarvoor weten jongeren jullie te vinden?

“Je luistert naar wat de jongere wil en belangrijk vindt. Vaak horen we een behoefte aan invulling voor vrije tijd en sociale contacten. Dan ga je met de jongere op zoek. Soms koppel je er een buurtsportcoach aan. Soms zoek je een groep die een bepaald hobby deelt en koppel je de jongere daaraan. Het kan zijn dat mentale gezondheid het probleem is, maar dat je een stap zet richting sport of vrije tijdbesteding. Zeker ook naar kansen op meer sociale contacten. Een jongerenwerker is preventief en sociaal werker, geen zorgverlener. Daar waar nodig ga je hulpverlening niet uit de weg natuurlijk.

Jongeren weten de Jongerenwerkers als vanzelf te vinden. Ook komen ze heel vaak weer terug bij een bepaalde Jongerenwerker om hun verhaal te doen.”

Wat is in jullie ogen de meerwaarde?

“Scholen geven aan dat Jongerenwerk een andere manier van werken heeft dat wat zij gewend zijn. Jongerenwerkers maken makkelijk contact met jongeren, waardoor het sneller duidelijk kan worden wat een jongere nodig heeft. Jongerenwerk heeft de ruimte om gesprekken te voeren over vrije tijd. Dat heeft minder lading dan vanuit een probleem een gesprek voeren. Jongerenwerk schakelt makkelijk met thuis, de wijk en de woonplek van de jongere. Een docent vraagt mij bijvoorbeeld wel eens: ‘Uit welke wijk komt deze leerling? Hoe ziet die wijk eruit?’ Daar hebben wij wel antwoord op. Zo kan het beeld over de jongere veelkleuriger worden.

Ook is het contact met de werkers in die wijk makkelijk gemaakt. De verbinding die de Jongewerkers op de leefwerelden legt, is van meerwaarde. Zo ontstaat bijvoorbeeld contact tussen ouders en school, via een Jongerenwerker het contact met ouders leggen, waar school dat voorheen niet lukte.

Jongerenwerk werkt altijd vanuit de relatiebetekenis. We investeren altijd eerst in de relatie. Die tijd en luxe heeft school natuurlijk niet altijd.”

Mooie voorbeelden

“Van een jongen hoorde ik dat hij sociale contacten zocht buiten zijn gezin. Deze jongen hebben we weten te koppelen aan een activiteit Dungeons and Dragons. Daar was hij helemaal fan van. Daar vond hij de aansluiting die hij zocht.

Op een VSO school hebben we een sportactiviteit opgezet. Eén van de jongeren had als persoonlijk doel meer zelfvertrouwen. Hij liet zich op geen enkel vlak horen in een groep. Aan het einde van het jaar durfde hij grappen te maken in de groep. Ook de mentor zag de enorme stappen die de jongen had gemaakt op het vlak van persoonsvorming.

We leveren maatwerk. Bijvoorbeeld op het Pontem College, Voortgezet Onderwijs voor anderstaligen, zijn logischerwijs veel vragen als hoe werkt Nederland, welke regelingen zijn er, hoe vraag ik die aan. Daar is vervolgens eens per week een STIP (een dienst van Bindkracht10 voor informatie en advies; bijvoorbeeld als je vragen hebt over een brief of hulp nodig hebt bij het invullen van formulieren) georganiseerd.”

Welke wensen of ambities hebben jullie voor de komende 3 jaar?

“We willen graag het Jongerenwerk op het VO voortzetten!

Het jongerenwerk op het VO gaat gegarandeerd door in 2024 en verder, maar hoe en waar precies is dus nog niet duidelijk. We hopen hier zo snel mogelijk meer over te kunnen vertellen.

Het zal zeker ook passend zijn bij de uitkomsten van een onderzoek dat nu loopt. Op basis daarvan zullen keuzes gemaakt worden. Het kan dan bijvoorbeeld blijken dat het zinvol is om de inzet op bepaalde scholen te intensiveren. Structurele financiering is natuurlijk wenselijk. En blijven inzetten op de samenwerking met school. Sommige scholen schakelen heel snel met een externe partij als Bindkracht10 die ineens de school binnenkomt. Daar krijgen we veel vrijheid. Voor andere scholen vraagt dat wat meer afstemming en tijd. De losse manier van werken past dan niet direct bij de school. Dan merk je dat je eerst het belang van Jongerenwerk op het VO vaker mag onderstrepen en het vertrouwen moet verdienen.

De praktijk laat al wel zien dat we zeker ook op het Voortzet Speciaal Onderwijs van meerwaarde zijn. Dus het preventieve werk voortzetten, dat willen we zeker!”

Wat gun je elke school?

“Durf buiten je structuren om te werken. Hoor wat jongeren willen. Zoek daar professionals bij. Dus als je signalen oppakt, durf daar bijvoorbeeld vanuit de expertise van de Jongerenwerker mee aan de slag te gaan! Dat kan betekenen dat je buiten de begaande paden mag gaan. Dit gebeurt gelukkig op steeds meer scholen.”

Wat is van waarde en nog niet gezegd?

“Jongerenwerk laat zich niet van A tot Z plannen. Wij organiseer het contact. Als jongeren ons eenmaal hebben leren kennen, geven we ze de ruimte zodat zij het werk voor ons gaan bepalen.

En zeker ook is het van waarde om de rol van conciërges te noemen. We zien dat zij ook een heel essentiële rol kunnen hebben in het laagdrempelige contact met leerlingen.”

Onderzoek

Uit landelijk onderzoek is eerder al gebleken dat Jongerenwerk op het Voortgezet Onderwijs het volgende oplevert: minder deviant gedrag, schooluitval, meer socialisatie – waarden en normen, persoonsvorming, betere vrijetijdsbesteding. 

De inzet van jongerenwerk op scholen helpt goed bij het bieden van gelijke kansen. Uit praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek naar samenwerkingspraktijken tussen scholen en jongerenwerk kunnen we afleiden dat jongerenwerk op school ertoe bijdraagt dat leerlingen eerder worden gezien, gehoord en geholpen; dat het pedagogisch klimaat op school versterkt wordt en dat de kans op verzuim of uitval afneemt. 8 Gezien de toenemende hulpbehoeften van jongeren en de nijpende druk op de jeugdzorg en het onderwijs, kunnen jongerenwerkers een belangrijke rol spelen bij het versterken van kansen voor jongeren op en rondom school. De combinatie van outreachend werken en de presentiebenadering van jongerenwerkers sluit goed aan bij deze behoeften van leerlingen. Landelijk zijn steeds meer leerlingen, scholen en samenwerkingsverbanden onderwijs zijn dan ook de meerwaarde van jongerenwerkers in school gaan ervaren.

Hoe zit dit in Nijmegen?

Afgelopen schooljaar heeft het lectoraat Youth Spot, onderdeel van de Hogeschool van Amsterdam, onderzoek gedaan naar de inzet van het jongerenwerk van Bindkracht10 op negen V(S)O scholen in Nijmegen. Een onderzoek naar de meerwaarde en het versterken van het jongerenwerk op het V(S)O in Nijmegen. De resultaten worden eind oktober gepresenteerd.

Houd www.bindkracht10.nl in de gaten!

Meer informatie over het Jongerenwerk en de beschermende factoren vind je bij Bindkracht10.