Dementie is een verzamelnaam voor meer dan vijftig hersenziektes, de ziekte van Alzheimer is de bekendste. Bij dementie raken hersencellen en verbindingen beschadigd, waardoor informatie niet goed verwerkt wordt. Dit heeft gevolgen voor het dagelijks leven. Eén op de vijf mensen krijgt dementie, en bij vrouwen is dat zelfs één op drie.
Wat is dementie?
Hoe herken je dementie?
De eerste tekenen van dementie zijn niet bij iedereen hetzelfde. Toch zijn er signalen waaraan je dementie kunt herkennen. Iemand heeft vaak geheugenproblemen en verandert van gedrag of karakter.
10 signalen van dementie
Wanneer iemand nieuwe informatie vergeet, kan dit een teken zijn van dementie. Ook kan iemand belangrijke data of gebeurtenissen vergeten. Of steeds dezelfde vraag opnieuw stellen en afhankelijk zijn van spiekbriefjes of familie voor dingen die iemand eerst zonder hulp kon onthouden.
Lees meer over geheugenverlies op alzheimer-nederland.nl.
Gewone dingen gaan steeds moeilijker. Bijvoorbeeld geldzaken regelen en hobby’s uitoefenen. Ook wordt het lastiger om dingen te plannen of in de juiste volgorde uit te voeren. Zoals koffie zetten of een maaltijd bereiden.
Lees meer over problemen met dagelijkse handelingen op alzheimer-nederland.nl.
Iemand met (beginnende) dementie heeft minder besef van tijd en raakt vaker de weg kwijt. De persoon vergeet soms waar hij is en hoe hij daar gekomen is.
Lees meer over desoriëntatie en dementie op alzheimer-nederland.nl.
Een kenmerk van dementie is dat het moeilijker wordt om een gesprek te volgen. De persoon kan midden in een gesprek stoppen met praten en vergeten hoe hij verder moet. Of hij herhaalt wat hij daarvoor al zei. Ook kan iemand met dementie namen en eenvoudige woorden vergeten. Praten gaat ook minder vloeiend
Lees meer over taalproblemen bij dementie op alzheimer-nederland.nl.
Iemand met (beginnende) dementie kan spullen op vreemde plekken leggen. Bijvoorbeeld een portemonnee in de koelkast of een boek in de oven. Hij raakt spullen kwijt en kan niet meer achterhalen waar hij ze gelaten heeft.
Lees meer over spullen kwijtraken bij dementie op alzheimer-nederland.nl.
Voor iemand met dementie kan het lastig zijn om situaties in te schatten en keuzes te maken. Hij kan aanbiedingen slecht beoordelen en grote sommen geld uitgeven. Bijvoorbeeld als hij teveel boodschappen koopt of spullen die hij niet nodig heeft.
Lees meer over beoordelingsvermogen bij dementie op alzheimer-nederland.nl.
Iemand kan problemen hebben met sociale activiteiten, zoals zijn hobby’s, sport en gesprekken. Hij of zij trekt zich vaker terug en onderneemt minder dan voorheen. Ook kan hij urenlang voor de televisie zitten en veel langer slapen dan gewoonlijk.
Lees meer over dementie en social gedrag op alzheimer-nederland.nl.
Het komt voor dat iemand met dementie ander gedrag gaat vertonen. Hij of zij kan verward, achterdochtig, depressief of angstig worden. Zonder duidelijke aanleiding kan zijn stemming omslaan. Ook het karakter verandert. De persoon kan soms dingen doen die hij anders nooit deed.
Lees meer over veranderd gedrag op alzheimer-nederland.nl.
Een van de symptomen van dementie is onrust. Daardoor lijkt het alsof hij steeds iets zoekt, moet opruimen of iets anders moet doen. Door dit constante gevoel van onrust en de behoefte om te lopen, krijgt iemand vaak slaapproblemen.
Lees meer over onrustig gedrag bij dementie op alzheimer-nederland.nl.
De hersenen krijgen moeite om te verwerken wat iemand ziet. De persoon kan bijvoorbeeld afstanden minder goed inschatten.
Lees meer over visuele problemen bij dementie op alzheimer-nederland.nl.
Wees open en zoek steun
Dementie begint vaak langzaam. Het betekent niet dat alles meteen verandert. Blijf kijken naar wat wél kan. Praat met elkaar, blijf actief en regel praktische zaken op tijd. Zo houd je zoveel mogelijk regie over je leven.
Tips bij beginnende dementie
Het is belangrijk om familie en vrienden te vertellen dat je dementie hebt, om deze redenen:
- Begrip en steun: Als mensen weten wat er speelt, begrijpen ze beter waarom je soms dingen vergeet of anders reageert. Dat voorkomt misverstanden en geeft rust.
- Samen oplossingen vinden: Familie en vrienden kunnen je helpen in het dagelijks leven, bijvoorbeeld door afspraken te onthouden of samen activiteiten te doen. Hoe eerder ze betrokken zijn, hoe makkelijker het is om hulp te accepteren.
- Relaties behouden: Openheid zorgt ervoor dat contacten niet verwateren. Mensen weten hoe ze met je om kunnen gaan en blijven zich verbonden voelen.
- Voorbereiding op de toekomst: Door erover te praten weten de mensen om je heen wat jij belangrijk vindt. Dat maakt het later makkelijker om samen beslissingen te nemen.
Fit en actief blijven bij dementie is belangrijk omdat het:
- de achteruitgang van het geheugen kan vertragen
- de hersenen beter doorbloed houdt
- zorgt voor meer energie.
Beweging en sociale activiteiten verbeteren ook de stemming, slaap en kwaliteit van leven.
Lees meer over actief blijven op dementie.nl.
Omgaan met dementie
In Nederland leven ruim 300.000 mensen met dementie. Door vergrijzing stijgt dit aantal naar 500.000 in 2040. 75% woont thuis en wil zo lang mogelijk meedoen in de maatschappij. Dat betekent dat we allemaal vaker met dementie te maken krijgen: in de familie, buurt, sportclub of vereniging.
Wat kun je doen?
- Vergroot je kennis over dementie en hoe je ermee omgaat. Lees meer op alzheimer-nederland.nl.
- Volg een online training van Samen Dementie Vriendelijk om dementie te herkennen en lastige situaties goed op te lossen.
- Pas de GOED-methode van Samen Dementie Vriendelijk toe: Geruststellen, Oogcontact maken, Even meedenken, Dankjewel.
Wat kunnen verenigingen en clubs doen?
- Kleine aanpassingen maken een groot verschil. Bijvoorbeeld extra begeleiding, vervoer regelen en openheid over de diagnose maken dat mensen met dementie zo lang mogelijk kunnen meedoen.
- Trainingen voor vrijwilligers van Samen Dementie Vriendelijk kunnen helpen dat leden met dementie zich welkom blijven voelen.
Dementie voorkomen
Dementie is nog niet te genezen. Bevolkingsonderzoek laat zien dat mensen die gezond leven en hun hersenen blijven prikkelen minder risico lopen op dementie. Het risico op dementie is te verkleinen door een gezonde leefstijl:
- Blijf sociaal actief
- Blijf nieuwe dingen leren
- Beweeg voldoende
- Eet gezond
- Stop met roken en drink niet of met mate
- Bescherm je zintuigen en je hoofd
Lees meer over dementie voorkomen op alzheimer-nederland.nl.
Vragen of zorgen over dementie?
Denk je dat je zelf dementie hebt of maak je je zorgen of iemand dementie heeft? Doe de geheugentest op Alzheimer-Nederland of ga naar de huisarts. De huisarts kan de klachten onderzoeken en eventueel doorverwijzen voor verder onderzoek.
Meer informatie
Meer weten over dementie? Kijk op www.dementie.nl of www.alzheimer-nederland.nl