Menukaart Rivierenland

Deze menukaart is tot stand gekomen in overleg met de vier organisaties die scholen kunnen ondersteunen bij de uitvoering.

• Stichting Lezen & Schrijven zet zich in om laaggeletterdheid te voorkomen. Dit doen zij in heel Nederland en dus ook in Nijmegen en omgeving. Ze adviseren en ondersteunen organisaties die zich inzetten tegen laaggeletterdheid en proberen via samenwerkingsverbanden laaggeletterdheid te verminderen.
• ROC Rivor verzorgt cursussen aan laaggeletterden en vervult een belangrijke rol bij het op de kaart zetten van het thema. ROC Rivor verzorgt op dit moment in de gemeenten in Rivierenland vanuit de WEB-gelden het formele aanbod (volwasseneneducatie).
• Bibliotheek Rivierenland werkt onder andere op scholen aan bevorderen van leesplezier; steeds meer scholen nemen deel aan de Bibliotheek Op School. Samen met Welzijnsinstellingen voert Bibliotheek Rivierenland in een aantal gemeenten Boek op Bezoek uit: vrijwilligers stimuleren voorlezen in (taalarme) gezinnen met kinderen die moeite hebben met de Nederlandse taal. Bibliotheek Rivierenland verzorgt ook een stuk non-formeel aanbod voor de doelgroep laaggeletterden, met name aanbod op het gebied van digitale vaardigheden.
• GGD Gelderland-Zuid draagt bij aan het verminderen van laaggeletterdheid vanuit de invalshoek ‘gezondheid’. Gezondheidsinformatie is in veel gevallen niet toegankelijk voor laaggeletterden. Uit onderzoek blijkt dat laaggeletterden ongezonder zijn. Scholen zijn al bekend met de GGD middels de samenwerking met Gezonde School adviseurs en met JGZ-medewerkers.

Strategie ontwikkelen

Orienterend gesprek

Activiteit

Wie: directeur, ib-er, zorgcoördinator, coördinator Brede School, logopedist, GS-adviseur en/of JGZ-verpleegkundige
Doel: vraag van de school helder krijgen
Wat:

• Herken je het probleem? Waar loop je als school tegenaan?
• Inschatten hoeveel ouders mogelijk laaggeletterd zijn
• Wat kan de rol van de school zijn
• Wat doet de school al
• Menukaart: mogelijke activiteiten + beschikbare ondersteuning
• Wensen /mogelijkheden van de school

Bijbehorende materialen:

Menu laaggeletterdheid

Ondersteuning

Stichting Lezen & Schrijven
ROC Rivor / ‘Tiel aan de gezonde zijde’
GGD Gelderland-Zuid
Bibliotheek Rivierenland

Kosten

Kosteloos

Plan van aanpak opstellen

Activiteit

• concrete doelen
• concrete activiteiten
• communicatieplan: hoe en wanneer informeren en betrekken van medewerkers en ouders; onderwerp agenderen bij bestaande overleggen
• tijdpad opstellen
• benoemen van een aandachtsfunctionaris laaggeletterdheid
• plan voor borging

Draagvlak creëren: bespreken van plan van aanpak met teamleiders, oudercommissie, medezeggenschapsraad

Bijbehorende materialen

Stappenplan ‘Aanpak laaggeletterdheid bij ouders’ van de Stichting Lezen & Schrijven

Ondersteuning

• Stichting Lezen & Schrijven
• ROC Rivor
• GGD Gelderland-Zuid
• Bibliotheek Rivierenland

Kosteloos

Optie

Activiteit

Aansluiten bij het bondgenootschap laaggeletterdheid Rivierenland: diverse organisaties stimuleren elkaar om een bijdrage te leveren aan het bestrijden van laaggeletterdheid in de regio.

Ondersteuning

Bondgenootschap voor Geletterdheid Rivierenland
Opmerking: vanaf 2018 is het Bondgenootschap omgevormd tot een taalakkoord.

Kosten

Kosteloos

Bewustwording en draagvlak creëren bij medewerkers en ouders

E-learning voor medewerkers

Activiteit

E-learning

Bijbehorende materialen

E-learning van Stichting Lezen en Schrijven.

Ondersteuning

Stichting Lezen en Schrijven

Kosten

Kosteloos

Algemene voorlichting aan medewerkers

Activiteit

Wat houdt laaggeletterdheid in, hoe vaak komt het voor, wat kun je er aan doen, ervaringen van een taalambassadeur (ervaringsdeskundige). Eventueel kunnen betrokken ouders ook uitgenodigd worden bij deze workshop.

Doelen:

• bewustwording van bestaan en impact laaggeletterdheid.
• herkennen van signalen laaggeletterdheid.

Bijbehorende materialen

Algemeen informatiepakket: factsheet laaggeletterdheid, herkenningswijzer,  taalaanbod

Ondersteuning

• Stichting Lezen & Schrijven
• ROC Rivor
• GGD Gelderland-Zuid

Altijd in samenwerking met een taalambassadeur

Kosten

Vrijwilligers-vergoeding voor ambassadeur: €4,50 per uur. Daarnaast een kilometervergoeding van 19 cent per kilometer.

Medewerkers signaleren welke ouders laaggeletterd zijn, maken dit bespreekbaar en verwijzen naar passend taalaanbod

Afspraken maken

Activiteit

Afspraken maken over:

• Waar signalen worden verzameld
• Wie het beste ouders kan aanspreken
• Bijhouden van signalen en verwijzingen
• Regelmatig agenderen van het bespreken van ervaringen

Bijbehorende materialen

Stappenplan ‘Aanpak laaggeletterdheid bij ouders’ van de Stichting Lezen & Schrijven

Ondersteuning

• Stichting Lezen & Schrijven
• ROC Rivor
• GGD Gelderland-Zuid
• Bibliotheek Rivierenland

Kosten

Kosteloos

Materialen

Activiteit

Materialen over signaleren en verwijzen verspreiden (voor zover bij stap 2 nog niet gebeurd)

Bijbehorende materialen

Algemeen informatiepakket: factsheet laaggeletterdheid, herkenningswijzer,  taalaanbod

Ondersteuning

• Stichting Lezen & Schrijven
• ROC Rivor
• GGD Gelderland-Zuid
• Bibliotheek Rivierenland

Kosten

Kosteloos

Workshop optie 1

Activiteit

Workshop voor scholen (bovenschools) als vervolg op de algemene voorlichting.
Optie 1: bespreekbaar maken van laaggeletterdheid en verwijzen a.d.h.v. casuïstiek

Doelen:
– bespreekbaar kunnen maken van laaggeletterdheid
– doorverwijzen naar aanbod in de regio

Bijbehorende materialen

Tijdens de training krijgen deelnemers eventueel benodigd materiaal uitgereikt.

Ondersteuning

Stichting Lezen & Schrijven

Kosten

In overleg

Workshop optie 2

Activiteit

Workshop voor scholen (bovenschools) als vervolg op de algemene voorlichting.
Optie 2: bespreekbaar maken van laaggeletterdheid en verwijzen door gesprekken te oefenen met acteur

Doelen:
– bespreekbaar kunnen maken van laaggeletterdheid
– doorverwijzen naar aanbod in de regio

Bijbehorende materialen

Tijdens de training krijgen deelnemers eventueel benodigd materiaal uitgereikt.

Ondersteuning

Stichting Lezen & Schrijven

Kosten

Ongeveer €500 per training (inclusief kosten acteur).

Communicatie met ouders vereenvoudigen

In kaart brengen

Activiteit

In kaart brengen welke schriftelijke informatie voor ouders bestemd is: schoolgids, website, ouderportaal, nieuwsbrieven, uitnodigingen, etc.

Bijbehorende materialen

Accesibility Tool om teksten/woorden te checken op taalniveau

Checken of bepaalde woorden taalniveau B1 of A2 zijn: zoekeenvoudigewoorden.nl

Of zie ook bureautaal.nl (hier zijn kosten aan verbonden)

In overleg kunnen we een taalambassadeur (ervaringsdeskundige) van uit de Stichting ABC vragen om tekst te beoordelen vanuit het perspectief van een laaggeletterde. (vergoeding €4,50 per uur).

Aanpassen schriftelijke communicatie

Activiteit

Aanpassen schriftelijke communicatie

Bijbehorende materialen

A-4-tje met tips over eenvoudige communicatie

Ondersteuning

GGD Gelderland-Zuid

Kosten

Kosteloos

Aanpassen mondelinge communicatie

Activiteit

Aanpassen mondelinge communicatie

Bijbehorende materialen

A-4-tje met tips over eenvoudige communicatie

Ondersteuning

GGD Gelderland-Zuid

Kosten

Kosteloos

Faciliteren van taalaanbod voor ouders op school

Bij een vraag van een individuele ouder (volwassene) volgt via het Taalhuis of via ROC Rivor een “intake gesprek met een professional“  en dan komt er op maat een vervolg. Via Taalzoeker is er een overzicht van aanbod van onderwijs voor volwassenen; een specifieke taalkaart met aanbod in Rivierenland kan op verzoek worden toegezonden.  Wanneer er een vraag is vanuit  school gericht op een groep (ouders) dan volgt er een gesprek op maat. Klik hier voor contactgegevens van Lisanne van Iterson.

Cursus voor ouders

Activiteit

‘Taal voor thuis’: cursus voor ouders die moeite hebben met taal en daardoor minder betrokken zijn bij school.
Ouders leren onder andere hoe ze de taalontwikkeling van hun kind kunnen stimuleren en hoe ze kunnen helpen met huiswerk.

Doelen:

• Vergroten ouderbetrokkenheid
• Drempel verlagen naar deelname
• regulier taaltraject

Bijbehorende materialen

Lesmateriaal Taal voor Thuis uitgesplitst naar 2-5-jarigen en 6-12-jarigen.

Ondersteuning

• Stichting Lezen & Schrijven

Kosten

In overleg

Cursus Gezondheidsvaardigheden

Activiteit

Doel: vergroten gezondheidsvaardigheden
– deelnemer weet wat gezondheidsvaardigheden zijn en wanneer hij die  nodig heeft.
– deelnemer heeft kennis van gezonde leefstijl en begrijpt dat zijn/haar leefstijl invloed heeft op zijn/haar gezondheid.
– deelnemer weet wat hij/zij moet doen om zijn/haar gezondheid te verbeteren / te behouden.
– deelnemer weet waar hij informatie bv. over medicijngebruik kan vinden
– deelnemer kan een gesprek met een huisarts voorbereiden en durft uitleg te vragen als hij/zij iets niet begrijpt.

Nevendoel: drempel verlagen naar deelname aan een regulier taaltraject.

Bijbehorende materialen

Lesmateriaal ‘Succes’

Ondersteuning

• ROC Rivor (onder voorbehoud van financiering)

Cursus basisvaardigheden

Activiteit

(bij minimaal 8 deelnemers)
Inhoud: Nederlands, rekenen en digitale vaardigheden.
Deelnemers leren wat ze willen of moeten leren. Ze werken in eigen tempo en niveau.

Doel: deelnemers kunnen beter lezen, schrijven, rekenen of met de computer omgaan.

Voorbeelden: post lezen; formulieren invullen; een e-mail sturen; iets opzoeken op internet; geldzaken regelen, omgaan met maten, gewichten en procenten.

Taalgroepen Tiel aan de gezonde zijde

Bijbehorende materialen

Bekijk het aanbod cursusmateriaal op de website van ROC Nijmegen.

Cursusmateriaal van Stichting Lezen en Schrijven

Laaggeletterden kunnen op verschillende locaties lessen volgen. In Tiel, Zaltbommel en Culemborg ook op de avond. Lessen kunnen zowel groepsgewijs als individueel in een leerpunt gegeven worden. Altijd door bevoegde docenten, soms met ondersteuning van vrijwilligers en stagiaires.

Indien de behoefte bestaat dan kan er op maat worden nagegaan wat mogelijkheden zijn. Soms les op het ROC / soms via een taalmaatje/ soms in de wijk in een taalgroep.

Binnen het project Tiel aan de gezonde zijde zijn in een aantal wijken in Tiel lesgroepen gestart rondom het thema Taal en Gezondheid

Ondersteuning

• ROC Rivor / taalhuizen in West Maas en Waal, Geldermalsen en Culemborg
• Tiel aan de gezonde zijde

Borgen in beleid

Aandacht voor laaggeletterdheid

Activiteit

Aandacht voor laaggeletterdheid in beleidsplannen en scholingsplan (nieuwe) medewerkers opnemen.

• Thema laaggeletterdheid op de agenda van het team houden
• Thema laagggeletterdheid onder de aandacht van ouders houden
• Activiteiten organiseren tijdens kinderboekenweek, voorleesdagen, week van de alfabetisering

Bijhouden en doorspelen van actuele informatie, nieuwe materialen

Bijbehorende materialen

Stappenplan ‘Aanpak laaggeletterdheid bij ouders’ van de Stichting Lezen & Schrijven

Ondersteuning

• Stichting Lezen & Schrijven
• ROC Rivor
• GGD Gelderland-Zuid
• Bibliotheek Rivierenland

Kosten

Kosteloos

Evalueren

Activiteit

Regelmatig evalueren en waar nodig bijstellen van het plan van aanpak.

Ondersteuning

• Stichting Lezen & Schrijven
• ROC Rivor
• GGD Gelderland-Zuid
• Bibliotheek Rivierenland

Kosten

Kosteloos

Stichting Lezen & Schrijven
Silke Walraven, adviseur
silkewalraven@lezenenschrijven.nl; 06 86 84 57 51

Bibliotheek Rivierenland
Petra Heimeriks, productontwikkelaar Educatie
petra.heimeriks@bibliotheekrivierenland.nl; 0344 – 639942

ROC Rivor, Team Educatie
Lisanne Veraart, Projectleider Leven Lang Ontwikkelen, Volwasseneneducatie en Inburgering
lisanneveraart@rocrivor.nl  06-18 57 19 63

GGD Gelderland Zuid, afdeling Gezond Leven
Bernadette Janssen; Gezonde School, themaspecialist laaggeletterdheid
bjanssen@ggdgelderlandzuid.nl 06 – 15603148