Omgeving

In Nederland is de bodem op veel plaatsen vervuild. Meestal veroorzaakt dat geen gezondheidseffecten bij mensen. Dat komt omdat mensen over het algemeen weinig in aanraking komen met stoffen die in de grond zitten. Maar er zijn uitzonderingen op die regel. De belangrijkste uitzonderingen zijn:

  • Lood in de bodem kan een risico zijn voor kinderen. Lood heeft al bij een hele kleine hoeveelheid een effect op de ontwikkeling van kinderen. En juist kinderen kunnen de stof tijdens het spelen op vervuilde grond makkelijk binnenkrijgen.
  • In de buurt van chemische wasserijen zitten soms oplosmiddelen in de grond of in het grondwater. Deze stoffen verdampen en kunnen zo in je woning terecht komen.
  • Als je een moestuin op vervuilde bodem hebt en je daar dagelijks groenten uit eet, dan kun je te veel van bepaalde stoffen binnenkrijgen. Dat komt doordat sommige groenten makkelijk stoffen uit de bodem opnemen. Bij fruit is dat veel minder het geval. Fruit van bomen en struiken kun je dan ook veilig eten.

Kijk voor meer informatie over bodemvervuiling op GGD Leefomgeving.nl.

In Nederland leven vee en mensen dicht op elkaar. In 2021 hadden we in Nederland ongeveer 100 miljoen kippen, ruim 11 miljoen varkens en bijna 4 miljoen koeien. Net na de tweede wereldoorlog waren er in Nederland vooral veel kleine boerenbedrijfjes. Vanaf die tijd is het aantal boerenbedrijven verminderd. Maar de bedrijven die er zijn, zijn veel groter geworden. Sommige bedrijven zijn zo groot dat we ze megastallen noemen.
Sommige mensen vragen zich af of het ongezond is om dicht bij een groot veebedrijf te wonen. Zij maken zich zorgen om verschillende dingen die ongezond kunnen zijn, zoals stank, fijnstof en endotoxinen en ziekten die van dieren op mensen kunnen overgaan.

Kijk voor meer informatie over veebedrijven op GGD Leefomgeving.nl.

Hitte kan leiden tot serieuze gezondheidsklachten. Vooral als je wat ouder bent, medicijnen gebruikt, een chronische ziekte of overgewicht heeft. Ook jonge kinderen zijn gevoelig voor hitte. Wil je weten wat je kunt doen bij hitte? Bekijk de Hittekaart.

Kijk voor meer informatie over hitte op GGD Leefomgeving.nl.

Smog

Warm weer gaat vaak samen met meer luchtverontreiniging (smog). Smog kan leiden tot gezondheidsklachten als hoesten en kortademigheid. Vooral mensen met gevoelige luchtwegen (zoals astma), met hart- en vaatziekten en mensen die zich zwaar lichamelijk inspannen in de buitenlucht zijn gevoelig voor deze klachten.

Kijk voor meer informatie over smog op GGD Leefomgeving.nl.

Milieu als oorzaak van kanker

Regelmatig maken mensen zich zorgen over het aantal mensen in hun omgeving dat kanker heeft. Men denkt dan vaak aan een milieufactor als oorzaak, zoals bodemverontreiniging of een fabriek.

Wat is kanker?

Kanker is een naam voor meer dan honderd verschillende ziekten. Elk type kanker heeft zijn eigen oorzaken en risicofactoren.

Hoe vaak komt kanker voor?

Ongeveer één op de drie Nederlanders heeft kanker. Iedereen krijgt dus wel een keer te maken met mensen die kanker krijgen. Bijvoorbeeld in de familie, uit de buurt of op het werk. Bij het ouder worden neemt de kans op kanker sterk toe, vooral boven de 45 jaar. Dus in een wijk waar veel ouderen wonen, zullen meer mensen kanker hebben dan in een wijk waar veel jonge mensen wonen.

Oorzaken van kanker

Het is meestal niet mogelijk om per persoon de oorzaak van kanker te bepalen. Er spelen veel factoren mee:

  • Leefgewoonten, zoals roken, alcoholgebruik, voeding of zonlicht
  • Leeftijd
  • Erfelijke aanleg

Bij minder dan 5% van alle mensen die kanker krijgen, ligt de oorzaak in het milieu. Voorbeelden zijn vervuiling van lucht, water, grond of voedsel. Bij de meeste mensen is het milieu niet de veroorzaker van de kanker. De tijd tussen blootstelling aan een mogelijke oorzaak en het ontstaan van kanker is meestal minstens tien jaar. Bij de mensen die nu kanker krijgen, is dit dus het gevolg van gebeurtenissen van vele jaren geleden. Bij kinderen kan deze periode korter zijn.

Onderzoek bij veel kanker in de omgeving

Soms lijkt het of er in een buurt, wijk of straat veel mensen met kanker wonen. Dit kan komen door de leeftijd van de mensen die er wonen. Of door toeval. Er wordt bijvoorbeeld in een jaar ineens bij veel mensen kanker ontdekt. Terwijl er in de afgelopen jaren bijna niemand kanker had. Een relatie tussen kanker en het milieu in een wijk of gemeente is bijna nooit aan te tonen. Vaak is het belangrijker om uit te zoeken of er bijvoorbeeld te veel vervuiling is. En hoe we dit kunnen beperken.

Wat kan de GGD doen?

  • Zoekt uit of het aantal mensen met kanker hoger is dan verwacht
  • Zoekt uit of de omgeving invloed kan hebben op de gezondheid
  • Beoordeelt of er een relatie kan zijn tussen kanker en het milieu.

Meer informatie

Kijk voor meer informatie op de website van de Nederlandse Kankerbestrijding (KWF). Voor vragen over jouw persoonlijke situatie, kun je contact opnemen met jouw behandelend arts of met de GGD.